10 listopada obchodzimy Międzynarodowy Dzień Jeża. I choć w listopadzie większość z nich zapada już w sen zimowy, to dobra okazja, by poznać kilka informacji na temat tych jednych z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt leśnych.
W naszym kraju występują dwa gatunki jeży: europejski, zwany także zachodnim (Erinaceus europeus) i wschodni (Erinaceus roumanicus). W Polsce jeże objęte są ścisłą ochroną gatunkową!!!
Są to kolczaste ssaki owadożerne żyjące w okolicy siedzib ludzkich, prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Potrafią się wspinać i pływać. Już w środku lata jeże traktują swoje organizmy jak spiżarnie i objadają się bez umiaru, gromadząc tłuszcz. Jesienią mogą ważyć ponad kilogram, a gdy się obudzą wiosną - zaledwie 300 g. Do snu przygotowują sobie gniazda z liści i traw umocowane patykami. Najpierw gromadzą stertę liści, a potem wygniatają w nich niszę. Wbrew tradycyjnym wyobrażeniom, jeże nie żywią się owocami (zdarza się to w bardzo rzadkich przypadkach), a już z całą pewnością nie przenoszą jabłek na grzbiecie. Pamiętajmy, że zwierzęta te są bardzo pożądane w naszym ogrodzie, bo chociaż jeż jest spokrewniony z ryjówką i kretem w przeciwieństwie do nich nie zagraża roślinom. Jeże są drapieżnikami – żywią się ślimakami, dżdżownicami, jajami ptaków, małymi ssakami i płazami, ale głównie owadami, ich dieta sprawia, że są uważane za zwierzęta pożyteczne, niszczące wiele ogrodowych szkodników. W poszukiwaniu pożywienia co noc pokonują odległość ok. 2-3 km.
Jeśli chcemy mieć w ogrodzie jeża, zbudujmy dla niego domek i ustawmy w najrzadziej uczęszczanej części ogrodu, najlepiej blisko sterty chrustu i gałęzi. Skrzynkę dobrze jest umieścić wśród gęstych krzewów, w stosie gałęzi zostawionych na zimę, w grubej ściółce z liści. W naturze zimowe legowiska jeży zapewniają im nawet przy tęgim mrozie temperaturę powyżej 0°C. Latem, zwłaszcza w upały, warto też wystawiać jeżom wodę do picia.
W ostatnich latach coraz więcej miast świadomie rezygnuje z grabienia liści. Legionowo, Wrocław, Białystok, Szczecin, Kielce, Rzeszów - w tych miejscowościach urzędnicy zachęcają mieszkańców i zarządców osiedli, by na trawnikach parkowych zastawiać liście składowane w kopcach przeznaczonych na miejsca do zimowania jeży.
Kropielnicka-Łysakowska Katarzyna
